Każdy pacjent korzystający ze świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, jak również korzystający z prywatnego sektora usług medycznych ma swoje prawa określone przez ustawodawcę.
Link do karty praw pacjenta: http://www.bpp.waw.pl/kartapraw.html
Nowoczesna terapia ortodontyczna jest wbrew obiegowej opinii trudna i złożona. Leczenie ortodontyczne nie polega na sprzedaży pacjentowi cudownego aparatu, który sam leczy. Aby rozpocząć leczenie spełniające współczesne światowe standardy, należy poprzedzić je szeregiem przygotowań ze strony lekarza i spełnieniem kilku warunków ze strony pacjenta. Nie każdy pacjent kwalifikuje się do leczenia ortodontycznego, ale też nie każdy musi być leczony.
Jakie wymagania stawia lekarz ortodonta przyszłemu pacjentowi?
Po pierwsze:
pacjent musi zrozumieć sens leczenia ortodontycznego. Innymi słowy konieczna jest pewna dojrzałość pacjenta, od którego wymagana jest współpraca. Dojrzałość, która jest adekwatna do metody leczenia zaplanowanej w konkretnym przypadku, toteż niekiedy pacjent sześcioletni wykaże większą dojrzałość konieczną do stosowania na przykład prostych ćwiczeń ortodontycznych, niż piętnastolatek nie potrafiący się zmusić do mycia zębów. Sama motywacja rodziców i chęć aby ich dziecko posiadało proste zęby w tym wypadku są niewystarczające. Bez właściwej współpracy pacjenta nie ma mowy o leczeniu ortodontycznym! Z tego powodu trzy lub czteroletnie dzieci nie kwalifikują się do leczenia aparatami ortodontycznymi, co nie znaczy, że dzieci te nie powinny w uzasadnionych przypadkach odbyć konsultacji ortodontycznej.
Po drugie:
właściwa higiena jamy ustnej. Odpowiednia dbałość o uzębienie, ze strony pacjenta stanowi fundamentalny warunek, który musi spełnić każdy pacjent. Najdoskonalsze zabiegi higieniczne przeprowadzane okresowo w gabinecie stomatologicznym nie są w stanie zastąpić codziennego czyszczenia zębów po każdym posiłku! Sprawa higieny nabiera szczególnego znaczenia podczas planowania leczenia stałymi aparatami ortodontycznymi. Zła higiena w połączeniu z aparatem, który utrudnia zabiegi higieniczne i w znacznym stopniu ogranicza tak zwane samooczyszczanie zębów, może doprowadzić do zatrważających skutków, w postaci rozległej próchnicy i chorób przyzębia (dziąseł i kości wokół korzeni zębów). Przy właściwej higienie krzywe zęby mogą być zdrowe i służyć pacjentowi do końca życia. Zła higiena doprowadzi wcześniej czy później do utraty zębów, niezależnie od tego czy są proste, czy krzywe!
Osoby z bardzo złą higieną jamy ustnej nie będą mogły być leczone ortodontycznie, zwłaszcza aparatami stałymi. Żaden odpowiedzialny lekarz, znając potencjalne konsekwencje połączenia brudnych zębów z aparatem stałym nie podejmie się leczenia. Jeśli wiesz, że Twoje dziecko nie myje zębów tak jak należy, a ktoś proponuje Wam założenie stałego aparatu ortodontycznego, najlepiej zmień jak najszybciej gabinet na inny. Jeśli natomiast jakiś ortodonta odmówił leczenia Twojego dziecka z powodu złej higieny, nie szukaj pomocy u innego specjalisty, nie tędy droga! Dołóż starań wraz ze swoim lekarzem, by higiena uległa poprawie i wróć ponownie do tematu. Stomatolog podejmujący leczenie ortodontyczne u pacjenta ze złą higieną działa na jego szkodę!
Przeciwwskazania do leczenia ortodontycznego
Do grupy schorzeń ogólnych stanowiących przeciwwskazania do leczenia ortodontycznego zaliczamy m.in. rozwiniętą osteoporozę jak również schorzenia stomatologiczne, na przykład zanikowe zmiany w przyzębiu z towarzyszącym stanem zapalnym. Na szczęście są to sytuacje wyjątkowe, zatem właściwa motywacja do leczenia i dobra higiena jamy ustnej pozwalają dokonać korekcji wad zgryzu prawie u każdego pacjenta.
Leczenie ortodontyczne jest w znacznej części leczeniem kosmetycznym, a nie ratowaniem zdrowia lub życia pacjenta. Z tego powodu lekarz ortodonta może odmówić pacjentowi leczenia w uzasadnionych sytuacjach.
Higiena jamy ustnej
Jest fundamentalnym warunkiem prowadzenia leczenia ortodontycznego i zasadniczym obowiązkiem pacjenta. Obowiązek ten nabiera szczególnego znaczenia, w przypadku leczenia stałymi aparatami ortodontycznymi. Zła higiena, brudne zęby, zapalenie dziąseł w połączeniu z aparatem ortodontycznym, tworzą wybuchową mieszankę, która może całkowicie zniszczyć uzębienie pacjenta.
Zła higiena wynika najczęściej z: braku odpowiednich nawyków, czyli systematycznego unikania mycia zębów, niewłaściwej techniki posługiwania się szczoteczką, względnie ze zbyt krótkiego czasu szczotkowania zębów. W dwóch ostatnich przypadkach właściwy instruktaż przeprowadzony przez lekarza lub higienistkę zazwyczaj jest wystarczający i pozwala osiągnąć poziom higieny niezbędny do przeprowadzenia leczenia. Natomiast pacjenci, którzy nie są przyzwyczajeni do systematycznego szczotkowania zębów nie kwalifikują się do leczenia ortodontycznego!
Jeśli ortodonta nie chce rozpocząć leczenia z powodu złej higieny jamy ustnej pacjenta, to nie jest to jego kaprys, a raczej troska o zęby pacjenta. Najważniejsze jest zdrowie zębów, a dopiero w dalszej kolejności ich ustawienie. Lepiej mieć krzywe zęby lecz zdrowe, niż wyprostowane aparatem, ale zżarte przez próchnicę.
Do utrzymania należytej higieny w trakcie leczenia ortodontycznego wymagane jest szczotkowanie zębów po każdym posiłku przez około pięć minut (!). Pacjentom posiadającym stałe aparaty ortodontyczne zaleca się używanie specjalnych szczoteczek ortodontycznych (dotyczy to również szczoteczek elektrycznych, do których przewidziane są odpowiednie końcówki), nici dentystycznych pozwalających usuwać resztki jedzenia z zakamarków aparatu jak również irygatora. Myć zęby należy w tradycyjny sposób, bez specjalnej techniki, ale trzeba to robić systematycznie i unikać podjadania między posiłkami. Jeśli umycie zębów po posiłku jest kłopotliwe, na przykład w pracy lub szkole, zaleca się intensywne przepłukanie ust wodą lub płynem antyseptycznym. Więcej informacji na temat znajdziecie Państwo na naszym blogu i videoblogu.
Higiena jamy ustnej w trakcie leczenia ortodontycznego
Oczekiwania pacjenta
Każdy chciałby mieć proste, białe zęby, tworzące olśniewający uśmiech, który często możemy podziwiać u gwiazd telewizji lub kina. Warto jednak wiedzieć, że nie zawsze jest to możliwe, a często nad przygotowaniem takiego uśmiechu pracuje nie tylko ortodonta, ale i protetyk, specjalista od stomatologii estetycznej, a niekiedy nawet chirurg. Mimo olbrzymich możliwości współczesnej ortodoncji istnieje szereg ograniczeń, które negatywnie wpływają na końcowy wynik, rozmijający się niekiedy z wyobrażeniami pacjenta. Aby tego uniknąć, opowiedz swojemu ortodoncie o tym, jak wyobrażasz sobie swój zgryz po leczeniu, co najbardziej Ci się nie podoba i co najbardziej chciałbyś zmienić. Czy są to wystające górne jedynki, krzywe zęby dolne, czy może wielkość brody lub nadmiernie wysunięte do przodu wargi? Dobry specjalista od razu na początku powie, które z Twoich oczekiwań są realne, których spełnić się nie da, a które będą wymagały dodatkowej korekty kosmetycznej po leczeniu ortodontycznym. Najdoskonalszy aparat ortodontyczny nie zmieni kształtu i wielkości zęba. Nie zmieni również jego koloru. Do tego konieczne będą dodatkowe zabiegi z zakresu stomatologii estetycznej, wykonane najczęściej po zdjęciu aparatu ortodontycznego, przeprowadzone przez Twojego lekarza ortodontę, lub innego specjalistę, z którym Twój lekarz współpracuje. Więcej informacji na ten temat znajdziecie Państwo na naszym blogu i videoblogu.
Wyniki leczenia
Wyniki leczenia nie zawsze pokrywają się z wyobrażeniem pacjenta (zobacz: oczekiwania pacjenta). Ortodoncja ma szereg ograniczeń technicznych (aparaty) i fizjologicznych (organizm pacjenta). Z tego powodu, oceniając wynik leczenia ortodontycznego, lepiej i praktyczniej jest go odnosić do stanu wyjściowego, niż do jakiegoś wyobrażonego ideału. Do oceny poprawy zgryzu pomocne będą gipsowe modele początkowe, które każdy ortodonta przechowuje w archiwum. Dopiero patrząc na te modele i stan końcowy pacjent jest w stanie obiektywnie ocenić wyniki leczenia. Zmiany w leczeniu ortodontycznym następują powoli i płynnie, nie są więc rejestrowane na bieżąco przez pacjenta. Analogicznie, nie zauważamy jak rosną nasze własne dzieci, choć widzimy je co dzień. Na końcu leczenia wielu pacjentów nie może w pierwszej chwili uwierzyć, że pokazane modele przedstawiają ich zęby sprzed na przykład dwóch lat. Jeśli wynik leczenia ortodontycznego Cię nie zadowala do końca, Twój ortodonta poradzi jakie zabiegi uzupełniające z zakresu stomatologii estetycznej można jeszcze wykonać, aby osiągnąć lepszy rezultat. Takie szczegóły można poprawiać jedynie wtedy, gdy leczenie prowadzone było we właściwy sposób. Jeśli leczenie przeprowadzone było niewłaściwie i wynik pacjenta nie zadowala, sytuacja staje się dla pacjenta bardzo przykra, gdyż dalsza poprawa zgryzu może być możliwa tylko po powtórnym przeprowadzeniu leczenia, przez bardziej kompetentnego lekarza. Niestety, czasami ponowne leczenie nie jest możliwe. Więcej informacji na ten temat znajdziecie Państwo na naszym blogu i videoblogu.
Niebezpieczeństwa i powikłania
Jak każde działanie medyczne, również leczenie ortodontyczne nie jest całkowicie bezpieczne i niesie ze sobą w każdym (!) przypadku mniejsze lub większe niebezpieczeństwo powikłań. Praca z żywym organizmem nie jest stuprocentowo przewidywalna, stąd nawet specjaliści z największym doświadczeniem są niekiedy zaskoczeni przebiegiem leczenia. Brak doświadczenia i biegłości w posługiwaniu się technikami ortodontycznymi i właściwą diagnostyką, na pewno zwielokrotni ryzyko powikłań.
Najpowszechniejsze niebezpieczeństwo to próchnica zębów po leczeniu aparatem stałym. Niestety w tym przypadku winny jest wyłącznie pacjent, który nie zadbał odpowiednio o własną higienę. Następne powikłanie to nie wyleczenie wady zgryzu lub pojawienie się innej wady na skutek nieprawidłowo prowadzonego leczenia. Z tą sytuacją można spotkać się wtedy, gdy leczenie prowadzi osoba nie mająca właściwego przygotowania.
Kolejnym powikłaniem jest częściowy lub całkowity zanik korzenia lub korzeni zębów, po lub w trakcie leczenia. W takich przypadkach mamy do czynienia z osobniczą skłonnością danego pacjenta do takich zmian, dlatego też nie powinniśmy doszukiwać się winy ani u pacjenta ani u lekarza.
Należy wiedzieć, że praktycznie każdej terapii ortodontycznej towarzyszy minimalne skrócenie długości korzenia, zwykle uwidaczniające się jako nieznaczne zaokrąglenie jego wierzchołka. To sytuacja bez jakiegokolwiek znaczenia dla kondycji zębów. Niewielki zanik w obrębie korzenia zęba stałego nie ma negatywnych następstw, a siła z jaką korzeń tkwi w kości nie zmniejsza się, więc pacjent nie jest narażony na przedwczesną utratę zęba lub zębów z tego powodu. Są jednak pacjenci którzy mają osobniczą skłonność do takich zmian i u nich zanik korzenia może przybrać niebezpieczną formę, prowadzącą nawet do utraty zęba lub kilku zębów. Niestety nie ma skutecznej metody na rozpoznanie tych pacjentów przed leczeniem. Pewną pomocą może być wykonanie zdjęcia rentgenowskiego zębów w czasie noszenia aparatu. Na całe szczęście są to przypadki niezwykle rzadkie i większość ortodontów nie spotyka się z nimi w czasie swojej kariery zawodowej. Problem więc istnieje, ale właściwie nie stanowi realnego zagrożenia dla przeciętnego pacjenta.
Wybór ortodonty
W jaki sposób znaleźć odpowiedniego specjalistę? W gąszczu anonsów prasowych dokonanie wyboru właściwego lekarza może być trudne, zważywszy że prawie każdy większy gabinet stomatologiczny zatrudnia kogoś, kto prowadzi leczenie ortodontyczne, zazwyczaj w ograniczonym wymiarze godzin. Dyplom lekarza stomatologa uprawnia do prowadzenia leczenia ortodontycznego, jednakowoż nie każdy stomatolog ma właściwe kwalifikacje, szczególnie do leczenia aparatami stałymi.
Najlepszej rekomendacji udzielą jednak znajomi lub członkowie rodziny, którzy przeszli terapię ortodontyczną i są zadowoleni z wyniku leczenia i z opieki, jaką obdarzył ich prowadzący leczenie specjalista. Właściwego wyboru pomoże dokonać stomatolog, z którego usług korzystasz. Prawdopodobnie poleci godnego zaufania specjalistę, z którym zazwyczaj współpracuje i pośrednio czuje się odpowiedzialny za końcowy wynik leczenia.
Nigdy nie wybieraj ortodonty z ogłoszenia!!! To nie strzyżenie włosów, które odrosną! Upewnij się komu powierzasz zdrowie własne lub Twojego dziecka.